ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ

Στη σελίδα αυτή δημοσιεύουμε ενδιαφέροντα άρθρα, σχόλια, απόψεις, βίντεο και φωτογραφίες από τον τύπο, το internet και άλλα ΜΜΕ, σχετικά με το αντικείμενο της επιτροπής. Τα κείμενα αυτά δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις της επιτροπής, κρίθηκαν όμως ενδιαφέροντα για συζήτηση.

Δευτέρα 13 Ιουλίου 2015

Ένα επίκαιρο εναλλακτικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την Ελλάδα (παράλληλο νόμισμα, IOUs ή TANs) - Rob Parenteau

Παρουσιάζουμε παρακάτω σε δική μας μετάφραση την πρόταση του γνωστού οικονομολόγου Rob Parenteau, σχετικά με την έκδοση παράλληλου νομίσματος (IOU ή TAN), που προτείνεται ως μέθοδος αντιμετώπισης της πολιτικής λιτότητας που επιβάλλεται από την Ευρωζώνη. Το κείμενο που δημοσιεύτηκε το φεβρουάριο, γίνεται σήμερα εξαιρετικά επίκαιρο, μετά την αποκάλυψη του Γ. Βαρουφάκη, ότι μια τέτοια λύση είχε προταθεί από αυτόν στην κυβέρνηση, σαν απάντηση στον εκβιασμό της ΕΚΤ με το κόψιμο της ρευστότητας και το κλείσιμο των τραπεζών. Η μετάφραση αποτελεί συμβολή της Επιτροπής Αγώνα στη σοβαρή συζήτηση των προβλημάτων του αγώνα ενάντια στα μνημόνια που επιβάλλονται από ΕΕ - Ευρωζώνη και ΔΝΤ, συζήτηση αναγκαία για τη συγκρότηση εναλλακτικών πολιτικών. Θα αναδημοσιεύσουμε αμέσως μετά και άρθρα - απαντήσεις στις σχετικές προτάσεις.
__________________________________________________________
Γιάνη, πάρε ένα TAN: Ένα επίκαιρο εναλλακτικό χρηματοδοτικό εργαλείο  για την Ελλάδα*

Rob Parenteau, CFA, ιδιοκτήτης του MacroStrategy Edge και επιστημονικός συνεργάτης του The Levy Economics Institute

Αναδημοσίευση (σε μετάφραση της Επιτροπής Αγώνα Κηφισιάς) από το http://neweconomicperspectives.org/2015/02/get-tan-yanis-timely-alternative-financing-instrument-greece.html
Η πρόσφατη εκλογή ενός κόμματος σαφώς ενάντια στη λιτότητα στην Ελλάδα έχει ανατρέψει την επικρατούσα πολιτική συναίνεση στην Ευρωζώνη, και έθεσε μια σειρά από ζητήματα που έχουν παραμείνει αγνοημένα ή σε καταστολή σε πολιτικούς κύκλους. Η επεκτατική δημοσιονομική εξυγίανση έχει αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό απατηλή. Η δυσκολία της επίτευξης αύξησης του ΑΕΠ, με την ταυτόχρονη επίτευξη στόχων πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος είναι πολύ εμφανής στην Ελλάδα. Η αποφυγή ταχέως αυξανόμενου δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει συνεπώς αποδειχθεί πολύ δύσκολο. Ακόμη και αν η αριθμητική της αποφυγής της παγίδας του χρέους μπορεί να λειτουργήσει, η άνοδος των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Ευρωζώνη δείχνει ότι υπάρχουν ακόμη τα πολιτικά όρια της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η φύση, σαν σχήμα Πόντσι, της αναζήτησης νέων δανείων, προκειμένου να εξυπηρετηθούν προηγούμενες υποχρεώσεις χρέους, ειδικά ενώ το ονομαστικό εισόδημα μειώνεται, είναι ένα τρίτο θέμα που έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, και αυτό είναι εκείνο που όρισε την αρχική του θέση της απόρριψης οποιασδήποτε επέκτασης του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης.



Η Τρόικα έχει απαντήσει σε αυτά τα σημεία, με την αγνόηση της ουσίας αυτών των άμεσων προκλήσεων στην προτιμώμενη προσέγγιση τους, καθώς και με τη σκλήρυνση της διαπραγματευτικής της στάσης. Το ανοικτό αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για μείωση του χρέους, που βασίζεται εν μέρει στην αναγνώριση των παραπάνω σημείων, έχει απορριφθεί με συνοπτικές διαδικασίες. Επιπλέον, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι κατά την εκτίμησή της, η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τους όρους της τελευταίας συμφωνίας διάσωσης, έτσι ώστε η ΕΚΤ δε θα δέχεται πλέον τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για ρευστότητα που παρέχεται στις ελληνικές τράπεζες. Αυτό αφήνει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να βασίζεται στις διευκολύνσεις επείγουσας παροχής ρευστότητας (ELA) της ΕΚΤ, η οποία μπορεί να κοπεί με προειδοποίηση δύο εβδομάδων μετά από ψήφο της πλειοψηφίας των δύο τρίτων της ΕΚΤ. Αν η προθεσμία της 28ης Φεβρουαρίου για την επέκταση του υφιστάμενου προγράμματος διάσωσης δεν τηρηθεί ή αναβληθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η Ελλάδα είναι πιθανό να αντιμετωπίσει δυσκολίες χρηματοδότησης. Ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να βρει κάποιο είδος του δανείου-γέφυρα, μεγάλες πληρωμές δόσεων χρέους εκκρεμούν αυτό το καλοκαίρι.

Η πυρηνική επιλογή της εξόδου από την Ευρωζώνη υπάρχει, αν και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε καμπάνια με αυτή τη ρητή απειλή, ούτε οι δημοσκοπήσεις των Ελλήνων πολιτών έχουν μέχρι σήμερα υποστηρίξει την εν λόγω έξοδο. Η πραγματοποίηση μιας εξόδου θα ήταν πιθανόν να επιβάλει ακόμα σκληρότερες συνθήκες για τους Έλληνες πολίτες βραχυπρόθεσμα. Η απότομη πτώση του νεοεισαχθέντος νομίσματος θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το κόστος των εισαγόμενων εμπορευμάτων. Στην περίπτωση της Ελλάδας, με τα καύσιμα, τα τρόφιμα και τα  φάρμακα να αποτελούν ένα μεγάλο μερίδιο της δαπάνης για εισαγωγές, αυτό δεν είναι ασήμαντο θέμα. Το τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να παραλύσει με απόσυρση των καταθέσεων και με αφερεγγυότητα. Συμβάσεις χρέους που δεν κυβερνώνται από το ελληνικό δίκαιο, δε θα μπορούσαν να μετατραπούν στο νέο νόμισμα, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει είτε σε χρεοκοπία, είτε σε ένα πολύ βαρύ κόστος εξυπηρέτησης. Και στις 2 περιπτώσεις, η Ελλάδα πιθανότατα θα έβλεπε την εξωτερική χρηματοδότηση ουσιαστικά να κλείνει για κάποιο χρονικό διάστημα. Η έξοδος από το ευρώ είναι μια επιλογή, αλλά όχι χωρίς σημαντικό εκ των προτέρων πολιτικό και οικονομικό κόστος.

Το έργο για τα κόμματα κατά της λιτότητας, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται έτσι ακροβασία – πως δηλαδή να βγεις από τη λιτότητα χωρίς έξοδο από το ευρώ. Ελλείψει επαρκούς βελτίωσης στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ή μιας σημαντικής μετατόπισης των δαπανών επενδύσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων σχετική με τους επιδιωκόμενους στόχους εξοικονόμησης, πρέπει να αποκατασταθεί σε κάποιο βαθμό η δημοσιονομική αυτονομία, για να επιτευχθεί αύξηση του εισοδήματος (και ως εκ τούτου η δυνατότητα εξυπηρέτησης του χρέους). Η ακόλουθη απλή πρόταση εισάγει ένα εναλλακτικό μηχανισμό χρηματοδότησης της κυβέρνησης, μαζί με τα μέτρα για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου κατάχρησης αυτού του μηχανισμού, η οποία μπορεί να επιτύχει αυτή την ακροβασία.

Για να επιτευχθεί αυτή η επιστροφή στην ανάπτυξη μέσω της αύξησης της δημοσιονομικής αυτονομίας, ένα εναλλακτικό κοινό χρηματοδοτικό μέσο θα μπορούσε να υιοθετηθεί μονομερώς. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να εκδώσει Πιστοποιητικά Προσδοκώμενων Απαιτήσεων (Τax Αnticipation Νotes - TAN) (σ.σ. για ευκολία θα υιοθετήσουμε παρακάτω την έκφραση «υποσχετικές» του Λεωνίδα Βατικιώτη) για τους δημόσιους υπαλλήλους, τους προμηθευτές της κυβέρνησης και δικαιούχους πληρωμών από την κυβέρνηση. Αυτές οι υποσχετικές, που είναι ένα πολύ γνωστό όργανο των δημοσίων οικονομικών και χρησιμοποιούνται από πολλές κυβερνήσεις πολιτειών στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:


  1. Μηδενικό τοκομερίδιο: Καμία πληρωμή τόκων δεν θα οφείλεται στον κάτοχο του ΤΑΝ
  2. Εις το διηνεκές (Perpetual): Δεν θα υπάρχει ημερομηνία λήξης που θα απαιτούσε την εξόφληση του κεφαλαίου, πράγμα που σημαίνει ότι τα TANs δεν θα αυξήσουν το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, όπως ακριβώς η έκδοση χρεογράφων «εις το διηνεκές» από τις τράπεζες μετράει σαν ίδια κεφάλαια των τραπεζών που τους βοηθούν να καλύπτουν τις κεφαλαιακές τους απαιτήσεις
  3. Μεταβιβάσιμα: Μπορούν να πωληθούν σε τρίτους, στις ανοικτές αγορές, όπως είναι τα ανώνυμα ομόλογα
  4. Θα γίνονται αποδεκτά με ισοτιμία 1 ΤΑΝ = 1 Ευρώ από την κυβέρνηση για το διακανονισμό των φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα.
Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του προϋπολογισμού δαπανών της κυβέρνησης, τα TANs θα μπορούσαν να διανεμηθούν ηλεκτρονικά στους τραπεζικούς λογαριασμούς των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών που δικαιούνται πληρωμή, χρησιμοποιώντας ένα κρυπτογραφημένο και ασφαλές σύστημα συναλλαγών. Επειδή υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις των ληξιπρόθεσμων κυβερνητικών οφειλών, ενώ υπάρχουν και μεγάλα ποσά ληξιπρόθεσμων φόρων, τα TANs θα βρουν έτοιμη αποδοχή. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση θα τιτλοποιήσει τις μελλοντικές φορολογικές υποχρεώσεις των πολιτών της, και θα δημιουργήσει κάτι που ισοδυναμεί με πίστωση φόρου. Αυτή η πίστωση φόρου δεν θα υπολογίζεται ως υποχρέωση στον ισολογισμό της κυβέρνησης (τα Βρετανικά consols ήταν ένα ιστορικό παράδειγμα γι αυτό), και δε θα απαιτήσει μια σειρά μελλοντικών πληρωμών τόκων - πληρωμή που θα μπορούσε να αυξήσει τη δημοσιονομική δαπάνη, και ως εκ τούτου, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, σε μελλοντικούς προϋπολογισμούς. Οι κυβερνήσεις που εκδίδουν TANs θα μπορούσαν έτσι να συνεχίσουν τα επεκτατικά δημοσιονομικά σχέδια που απαιτούνται για να επαναφέρουν τις οικονομίες τους σε μια μεστή διαδρομή αύξησης της απασχόλησης.


Έχουν εγερθεί ερωτήματα ως προς το αν το TAN είναι ένα παράλληλο νόμισμα σε όλα εκτός από το όνομα, και αν to ΤΑΝ θα μπορούσε να "ανταλλάσσεται" με έκπτωση ως προς το Ευρώ. Όπως προαναφέρθηκε, τα TANs θα γίνονται αποδεκτά από την κυβέρνηση σε ισοτιμία 1 ΤΑΝ = 1 ευρώ. Τα TANs θα είναι αόριστης διάρκειας (εις το διηνεκές), ανώνυμα ομόλογα μηδενικού τοκομεριδίου σε Ευρώ, όχι σε νέες δραχμές. Δεδομένου ότι ακόμα και κάτω από τις διάφορες συνθήκες που ισχύουν στην Ευρωζώνη, οι κυβερνήσεις διατηρούν το δικαίωμα να επιβάλουν φόρους στους πολίτες τους, και μπορούν να καθορίζουν τι δέχονται ως φόρο, υπάρχει ένας «ειδικός διαπραγματευτής» με αρκετά απεριόριστη "αγοραστική δύναμη" για να διασφαλίσει ότι η ισοτιμία 1η ΤΑΝ = 1 Ευρώ θα τηρείται. Για παράδειγμα, εάν τα TANs αρχίσoυν να ανταλλάσσονται μεταξύ ιδιωτών με μια ανθεκτική έκπτωση μεταξύ ιδιωτών, η ζήτηση από τους φορολογούμενους για το TAN θα αυξηθεί (δεδομένου ότι αυτό θα ήταν ο λιγότερα δαπανηρός τρόπος για να εκπληρώσουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις), σπρώχνοντας τα TANs πίσω στην ισοτιμία με το ευρώ.

Ερωτήσεις έχουν επίσης διατυπωθεί ως προς το κατά πόσον τα TANs θα προκαλέσουν ρήτρες χρεοκοπίας σε υπάρχοντα κρατικά ομόλογα. Υπενθυμίζουμε ότι τα TANs δεν προορίζονταν για καταβολή των τόκων ή κεφαλαίου επί του υφιστάμενου χρέους. Οι πολίτες θα έχουν επίσης πλήρη διακριτική ευχέρεια ως προς το αν θα χρησιμοποιήσουν TANs ή Ευρώ για να πληρώσουν τους φόρους. Δεν μπορεί να υπάρξει επιχείρημα ότι τα TANs αντιπροσωπεύουν μια προηγούμενη αξίωση σε φορολογικά έσοδα, υποκαθιστώντας έτσι υφιστάμενα ομόλογα.

Ένα σαφές κόστος της προσέγγισης για το ΤΑΝ θα μπορούσε να είναι η επιβολή προστίμων εάν το δημοσιονομικό έλλειμμα 3% ως ποσοστό του ΑΕΠ του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης παραβιαστεί. Ωστόσο, η Γερμανία και η Γαλλία παραβίασαν ανοιχτά αυτό το όριο το 2004, χωρίς να επιβληθούν πρόστιμα, ενδεχομένως δημιουργώντας προηγούμενο για την αμφισβήτηση τέτοιου είδους προστίμων. Επιπλέον, εάν ακολουθήσουν επεκτατικά δημοσιονομικά σχέδια με τη χρήση των ΤΑΝ, και αυτό το δημοσιονομικό κίνητρο είναι αρκετά επιτυχές για την αναζωογόνηση της μεγέθυνσης του εισοδήματος, τα φορολογικά έσοδα πιθανότατα θα αυξηθούν, και το πραγματοποιηθέν δημοσιονομικό αποτέλεσμα μπορεί να καταλήξει πάνω από το όριο 3% του ελλείμματος. Έτσι κι αλλιώς, το αποτέλεσμα των πρόσφατων επεισοδίων δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να αυξηθεί, όχι να πέσει.

Επιπροσθέτως, στις χώρες με χρόνια ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που είναι πάνω από το 3% του ΑΕΠ, η απλή ανάλυση των διπλογραφικών λογιστικών καταχωρήσεων υποδηλώνουν ότι οι χώρες θα πρέπει να παραβιάσουν τον κανόνα 3% του δημοσιονομικού ελλείμματος του ΑΕΠ, αν θέλουν ο εσωτερικός τους ιδιωτικός τομέας να κρατηθεί μακριά από μια πορεία ελλειμματικών δαπανών. Σε αντίθετη περίπτωση, οι περιορισμοί δημοσιονομικής πολιτικής καταλήγουν να επιδεινώνουν τη συσσώρευση χρέους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αυξάνοντας έτσι την αστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος στον ιδιωτικό τομέα. Οι συντάκτες του δολίως τιτλοφορούμενου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) φαίνεται να έχουν αγνοήσει αυτή τη λογιστική επίπτωση, και ως εκ τούτου εισήγαγαν ένα διαφορετικό φορέα οικονομικού κινδύνου στην Ευρωζώνη, και μάλιστα έναν που έχει αποκαλύψει το καταστροφικό του αποτέλεσμα στον απόηχο της Παγκόσμιας Οικονομικής Κρίσης του 2007-8. Ο κανόνας του ορίου στο δημοσιονομικό έλλειμμα του ΣΣΑ αξίζει να αμφισβητηθεί και να αναθεωρηθεί, όχι μόνο επειδή μπορεί να εισάγει την ακούσια συνέπεια της διόγκωσης του χρέους του ιδιωτικού τομέα, όπως συνέβη σε πολλά περιφερειακά έθνη της ευρωζώνης που κατευθύνθηκαν στην οικονομική κρίση, αλλά και επειδή απέτυχε τόσο οικτρά στο δεδηλωμένο σκοπό του να μειώσει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Είναι αλήθεια ότι τα TAN είναι απίθανο να γίνουν αποδεκτά από τους εμπορικούς εταίρους των εθνών που θα τα υιοθετήσουν ως εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, εκτός αν οι εμπορικοί εταίροι αντιμετωπίζουν φορολογικές ή δασμολογικές υποχρεώσεις στις χώρες που υιοθετούν αυτόν τον εναλλακτικό χρηματοδοτικό μηχανισμό. Ωστόσο, τα TAN είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν σε εσωτερικές συναλλαγές στην αγορά, η οποία μπορεί έτσι να απελευθερώσει περισσότερα ευρώ για να πληρώσει για τις εισαγωγές βασικών αγαθών όπως  τρόφιμα, καύσιμα και φάρμακα. Φυσικά, για να κάνουν αυτόν τον εναλλακτικό χρηματοδοτικό μηχανισμό να λειτουργήσει, η επιβολή της είσπραξης των φόρων θα πρέπει να βελτιωθεί. Μια πιο δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών στους πολίτες θα βοηθήσει επίσης στην ευρύτερη αποδοχή αυτών των υποσχετικών στις ιδιωτικές συναλλαγές.

Ενώ η εμφάνιση του αποπληθωρισμού των τιμών είναι περισσότερο η ανησυχία στην Ευρωζώνη τον τελευταίο καιρό, κάποιοι μπορεί να φοβούνται αυτός ο εναλλακτικός μηχανισμός χρηματοδότησης θα μπορούσε να προσφέρει μια γρήγορη διαδρομή για την επιτάχυνση του πληθωρισμού, αν όχι υπερπληθωρισμό, δεδομένου ότι οι περιορισμοί στους κρατικούς προϋπολογισμούς θα μειωθούν. Για να αντιμετωπισθεί αυτό το ζήτημα, θα ήταν χρήσιμο οι κεντρικές τράπεζες κάθε χώρας να θεωρηθούν υπεύθυνες για την παρακολούθηση των εγχώριων συνθηκών πληθωρισμού, καθώς και για τη δημιουργία εύρωστων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Και οι δύο ασκήσεις θα μπορούσαν να παρακολουθούνται και να επικυρώνονται από ανεξάρτητο τρίτο μέρος – π.χ. το ΔΝΤ ή το προσωπικό της ΕΚΤ. Θα μπορούσαν τότε να τεθούν σε εφαρμογή κανόνες που να απαιτούν μείωση στην έκδοση των TAN, εάν ο πληθωρισμός επιταχυνθεί πάνω από κάποιο προκαθορισμένο όριο για πάνω από κάποια καθορισμένη διάρκεια. Πρόβλεψη για ραγδαία περαιτέρω μείωση της έκδοσης TAN αν ο πληθωρισμός δεν είναι ξαναγυρίσει κάτω από το στόχο θα μπορούσε επίσης να σχεδιαστεί.

Επιπλέον, συγκεκριμένες δυσχέρειες εφοδιασμού που μπορεί να συμβάλλουν σε πληθωριστικές πιέσεις θα μπορούσαν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν μέσω των δαπανών για υποδομές, κατάρτιση εργατικού δυναμικού, ή με τη χρήση φορολογικών κινήτρων μέσω TAN. To ΤΑΝ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός «Εργοδότη Τελευταίας Καταφυγής» (ΕΤΚ) στη δημιουργία θέσεων εργασίας, που θα μπορούσε να έχει σταθεροποιητική επίδραση στον πληθωρισμό. Η Ράνια Αντωνοπούλου, Αναπληρωτής Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Ελλάδα, έχει ήδη εκτελέσει ένα δοκιμαστικό πείραμα ΕΤΚ στην Ελλάδα, και είναι έτοιμη να το κλιμακώσει από τη νέα θέση της (βλ. ένα περίγραμμα και προσομοίωση πολιτική του πώς αυτό θα μπορούσε να γίνει εδώ:
http://www.levyinstitute.org/publications/after-austerity-measuring-the-impact-of-a-job-guarantee-policy-for-greece ). Δεν είναι δύσκολο, με άλλα λόγια, να δημιουργηθούν οι μηχανισμοί της πολιτικής της ζήτησης και της προσφοράς, που θα μπορούσαν να μειώσουν τις πιθανότητες ενός συνεχώς επιταχυνόμενου πληθωρισμού. Είναι ο απόλυτος φόβος μιας τέτοιας έκβασης που φαίνεται να παρακινεί την προκατάληψη προς τη δημοσιονομική αυστηρότητα από πολλούς φορείς χάραξης πολιτικής της Ευρωζώνης. Η τρόικα φαίνεται στοιχειωμένη από τα φαντάσματα του υπερπληθωρισμού των αρχών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ενώ ξεχνά εντελώς ότι ήταν οι καταστροφικές πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας του Bruning που οδήγησαν στο Τρίτο Ράιχ. Η Ιστορία διδάσκει το γεγονός ότι ζημιά έγινε με και τους δύο τρόπους, οπότε ας επιλέξουμε να μάθουμε τα πλήρη διδάγματα της ιστορίας, αντί να επαναλαμβάνουμε τα ίδια θανάσιμα λάθη.

Η λιτότητα έχει αποδειχθεί ότι είναι μια καταστροφή για σχεδόν όλα τα μέτωπα. Οι επιχειρήσεις έχουν χρεοκοπήσει, τα νοικοκυριά έχουν πέσει στην απόλυτη φτώχεια, οι τράπεζες έχουν χάσει κεφάλαια σε επισφαλή δάνεια, τα φορολογικά έσοδα έχουν μειωθεί απότομα ή έχουν καταληφθεί για να εξυπηρετήσουν το χρέος (χρέος που έχει δημιουργήθηκε τελικά για να κοινωνικοποιηθούν οι απώλειες από επισφαλή τραπεζικά δάνεια), και το δημόσιο χρέος να ποσοστό του ΑΕΠ έχει αυξηθεί. Οι οικονομίες προφανώς δεν οδηγούνται σε μονοπάτια πλήρους ανάπτυξης της απασχόλησης, όταν όργανα όπως η φορολογική πολιτική, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και η νομισματική κυριαρχία έχουν περιοριστεί δραστικά, φαινομενικά ώστε οι τιμές είναι ελεύθερες να προσαρμοστούν στις δυνάμεις της αγοράς. Θα έπρεπε να το γνωρίζουμε αυτό από τις θεωρίες του Τζον Μέιναρντ Κέινς, του Irving Fisher και του Hyman Minsky, και τώρα θα έπρεπε να το γνωρίζουμε από τις ιστορικές εμπειρίες. Ωστόσο, αυτή η μοιραία νεοφιλελεύθερη έπαρση στις αυτορυθμιστικές ιδιότητες της αχαλίνωτης αγοράς ήταν η κεντρική ιδέα, καθώς και το θεμελιώδες σχεδιαστικό ελάττωμα πίσω από την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση.

Οι χώρες ίσως να είναι σε θέση να βγούν από τις πολιτικές λιτότητας, χωρίς να χρειάζεται να αναλάβουν τις πολλές προκλήσεις της εξόδου από το Ευρώ. Μπορεί να είναι δυνατό το νήμα της πολιτικής βελόνας να περάσει στην Ευρωζώνη. Μέσω του εναλλακτικού χρηματοδοτικού μηχανισμού των TAN, χώρες όπως η Ελλάδα μπορεί να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την απειλή της αποκοπής της χρηματοδότησης από την τρόικα. Προσομοιώσεις της πολιτικής της χρήσης των TAN από τους οικονομολόγους στο Ινστιτούτο Οικονομικών Levy φαίνονται εξαιρετικά αληθοφανείς.


(Βλέπε από σελ. 11 και μετά τη στρατηγική ανάλυση πριν από ένα χρόνο, που μπορεί να βρεθεί στο: http://www.levyinstitute.org/publications/prospects-and-policies-for-the-greek-economy ). 

Μετά από πάρα πολλά χρόνια καταστροφικής λιτότητας που οδηγήθηκε από παραπληροφορημένες και εντελώς άστοχες πολιτικές επιλογές, οι χώρες ίσως είναι σε θέση να ανακτήσουν κάποιο έλεγχο της δημοσιονομικής πολιτικής τους, και τελικά να σφυρηλατήσουν ένα μονοπάτι προς την πλήρη απασχόληση. Με τα τερτίπια της Τρόικας να έχουν αποκαλυφθεί με την εμφάνιση ενός κόμματος ενάντια στη λιτότητα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια θέση της διακυβέρνησης, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να ανοίξει το δρόμο έξω από τη λιτότητα χωρίς έξοδο από το ευρώ. Γιάνη, πάρε ένα μαύρισμα*
_____________________________________
* (σσ. Λογοπαίγνιο, αφού tan στα Αγγλικά σημαίνει μαύρισμα από ήλιο)

1 σχόλιο:

  1. Κρίσιμη επισήμανση - πρόσθεση στην παραπάνω πρόταση του Robert Munchau στο http://www.ft.com/cms/s/0/175f6634-b2d3-11e4-a058-00144feab7de.html#ixzz3XvcaAyKy

    "And what no one is saying — at least not in polite company — is that once this system is in place, you can default on the official European creditors. What can they do? They cannot eject you from the eurozone. They have no legal means to do so. They cannot kick you out of the EU either. They still need your assent for treaty change, or any policy requiring unanimity, such as the renewal of the sanctions against Russia."

    Δηλαδή:
    "Και αυτό που δε λέει κανείς - τουλάχιστον σε ευγενική συντροφιά - είναι ότι από τη στιγμή που αυτό το σύστημα θα εγκαθιδρυθεί, μπορείς να χρεοκοπήσεις απέναντι στους επίσημους Ευρωπαίους πιστωτές. Τι μπορούν να κάνουν; Δεν μπορούν να σε πετάξουν έξω από την Ευρωζώνη. Δεν έχουν νομικά μέσα για κάτι τέτοιο. Δεν μπορούν να σε πετάξουν ούτε έξω από την ΕΕ. Θα εξακολουθούν να χρειάζονται τη σύμφωνη γνώμη σου για την αλλαγή της συνθήκης, ή οποιαδήποτε πολιτική η οποία απαιτεί ομοφωνία, όπως η ανανέωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας."

    Μοιάζει το κρίσιμο σημείο της πρότασης να είναι ακριβώς αυτό, ανεξάρτητα από τις επί μέρους παραπάνω εκτιμήσεις: Αν θα συνδυάζεται με ταυτόχρονη στάση πληρωμών ή όχι. Γιατί αν όχι, η πρόταση οδηγεί σε νέα εσωτερική υποτίμηση, επί πλέον αυτής που συντελέστηκε ήδη από τις μνημονιακές πολιτικές των 5 τελευταίων χρόνων. Αν συνδυαστεί με στάση πληρωμών, θα μπορούσε τότε να οδηγήσει και σε εθνικό νόμισμα σε δεύτερη φάση, με τις πολιτικές προϋποθέσεις να μπορούν ευκολότερα να δημιουργηθούν στο μεσοδιάστημα, προϋποθέσεις (κυρίως η λαϊκή αποδοχή, αλλά και η κατάσταση σε επίπεδο ηγεσιών) που σήμερα είναι ανεπαρκείς. Αλλά βέβαια θα χρειαζόταν πολιτική βούληση και αντίστοιχοι συσχετισμοί σε πολιτικό επίπεδο για κάτι τέτοιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή